ΤΙ ΕΙΝΑΙ
Ελαιόλαδο είναι το λάδι που προέρχεται από τους καρπούς της ελιάς (Olea europea). Το παρθένο ελαιόλαδο παράγεται με μηχανική επεξεργασία του ελαιοκάρπου στα ελαιοτριβεία. Είναι βασικό στοιχείο της μεσογειακής διατροφής και θεωρείται προϊόν υγιεινής διατροφής λόγω της περιεκτικότητάς του σε μονοακόρεστα λιπαρά, αντιοξειδωτικές ουσίες κλπ.
Φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά
Το ακατέργαστο παρθένο ελαιόλαδο είναι ένα μείγμα διαφόρων συστατικών. Αυτά μπορούν να διακριθούν σε τρείς κατηγορίες: Γλυκερίδια, λιποδιαλυτές ουσίες και υδατοδιαλυτές ουσίες. Επίσης μπορούν να διακριθούν σε σαπωνοποιούμενα και μή σαπωνοποιούμενα συστατικά. Τα γλυκερίδια, τα οποία είναι και σαπωνοποιούμενα συστατικά, είναι κυρίως τριγλυκερίδια, δηλαδή εστέρες της γλυκερίνης με λιπαρά οξέα. Τα τελευταία είναι κυρίως τα: ελαϊκό, παλμιτελαϊκό, λινελαϊκό, στεατικό και παλμιτικό. Τα τρία πρώτα είναι ακόρεστα λιπαρά οξέα, και τα άλλα δύο κεκορεσμένα.
Ιστορικά στοιχεία
Στον ελληνικό χώρο έχουν βρεθεί πιεστήρια για παραγωγή λαδιού από τις ελιές και δοχεία (πιθάρια) αποθήκευσης λαδιού που χρονολογούνται από τη μυκηναϊκή εποχή.
Σύμφωνα με τις ανασκαφές που πραγματοποίησε στο πρωτοκυκλαδικό ΙΙ (2.700-2.300 π.Χ.) νεκροταφείο Σπεδού το 1903 ο Κλωνός Στέφανος, μεταξύ των άλλων ευρημάτων αναφέρεται σε ένα επάργυρο πήλινο αγγείο το οποίο έφερε ίχνη αλλοιωμένου ελαιολάδου. Η επισταμένη έρευνα στο χημείο του Εθνικού Πανεπιστημίου υπό τον καθηγητή Κ. Ζεγγέλη απέδειξε, πέραν αμφισβητήσεως, την ύπαρξη ελαιόλαδου. Ο Κλώνος Στέφανος (στα Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας ΠΑΕ 1906) σημειώνει ότι μαζί με το επάργυρο πήλινο αγγείο βρέθηκε τριπλός πήλινος λύχνος ελαίου. Το ελαιόλαδο αναφέρεται σε μια πινακίδα Γραμμικής Β από την Κνωσσό ως erawo (έλαιον) και σε άλλες με ειδικό ιδεόγραμμα.
Οι χρήσεις του λαδιού, εκτός από τη χρήση του στις τροφές ήταν:
- για φωτισμό (λύχνοι)
- για τα αρώματα (αρωματικά λάδια)
- σαν συντηρητικό
- για περιποίηση του σώματος / καθαρισμό
- στη βυρσοδεψία